Με αφορμή τον ερχομό του καλοκαιριού, της εποχής των διακοπών, της ξενοιασιάς και της ανεμελιάς, θυμηθείτε να έχετε μαζί σας την καλή σας διάθεση και καλή παρέα! Αφήστε πίσω τις αποσκευές που δε σας χρειάζονται.. όπως αυτά που συνέβησαν στο παρελθόν, τις ενοχές και τις προσδοκίες, τα λάθη των άλλων και την αρνητικότητα.. Οπλιστείτε με θετική ενέργεια, φορέστε το πιο όμορφο χαμόγελο σας και ζήστε ένα όμορφο και γεμάτο χαρούμενες στιγμές καλοκαίρι! https://www.youtube.com/watch?v=hHQdLZjBti

Πανελλήνιες Εξετάσεις: Μερικές Συμβουλές προς τους Γονείς

Η περίοδος των Πανελλήνιων εξετάσεων είναι μια εποχή ιδιαίτερου άγχους τόσο για τους μαθητές όσο και για τους γονείς τους. Δυστυχώς επικρατεί η άποψη ότι οι πανελλήνιες εξετάσεις καθορίζουν το μέλλον της ζωής του ίδιου του ατόμου που δίνει αλλά και της οικογένειας του. Ως ένα βαθμό ισχύει ότι το αποτέλεσμα των εξετάσεων και το γεγονός ότι το παιδί περνάει σε μια σχολή και ξεκινά την ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία αποτελεί μια μεταβατική περίοδο για όλους, η οποία επιφέρει αλλαγές στο σύστημα της οικογένειας. Παρ' όλα αυτά όμως δεν αποτελεί κριτήριο για την ακαδημαϊκή και επαγγελματική εξέλιξη του ατόμου. Ας δούμε πως μπορεί ένας γονέας να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση και να βοηθήσει το παιδί του με μερικά απλά tips.

• Ακούμε τα παιδιά μας. Φροντίζουμε να είμαστε διαθέσιμοι ώστε να μπορούν τα παιδιά μας να εκφράσουν τις ανησυχίες, τους φόβους και το άγχος που αισθάνονται αυτή τη δύσκολη περίοδο. 
• Στηρίζουμε τις επιλογές τους. Είμαστε δίπλα τους και υποστηρίζουμε τις επιθυμίες και τα "θέλω" τους. Μπορούμε να εκφράσουμε την άποψη μας, δεν επιβαρύνουμε όμως το παιδί με τις δικές μας προσδοκίες.
• Είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον τους. Αποφεύγουμε να εκφράζουμε απαισιοδοξία για το επαγγελματικό και ακαδημαϊκό μέλλον των παιδιών λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε. Αντίθετα στηρίζουμε με επιχειρήματα τις επιλογές τους.
• Προσφέρουμε ένα ήσυχο περιβάλλον. Το παιδί χρειάζεται ηρεμία για να μπορέσει να συγκεντρωθεί και να αποδώσει στο διάβασμα. Αποφεύγουμε τους καβγάδες και κατανοούμε τα ξεσπάσματα που μπορεί να έχει το παιδί.
• Αποφεύγουμε τις συγκρίσεις με άλλα παιδιά. Το να συγκρίνουμε το παιδί μας με άλλους μόνο κακό μπορεί να του κάνει και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση παράδειγμα προς μίμηση.
• Αποφεύγουμε να είμαστε υπερπροστατευτικοί απέναντι στα παιδιά μας. Οι εξετάσεις είναι μια αγχωτική περίοδος, όμως δεν είναι το τέλος του κόσμου.
• Δεν γινόμαστε καταπιεστικοί. Δείχνουμε εμπιστοσύνη στο παιδί μας.
• Προσπαθούμε να διαχειριστούμε και το δικό μας άγχος. Εάν είμαστε οι ίδιοι υπερβολικά αγχωμένοι το παιδί το καταλαβαίνει και αισθάνεται κι αυτό το ίδιο.
• Τέλος του υπενθυμίζουμε ότι το αγαπάμε κι ότι είμαστε περήφανοι για την προσπάθεια του πέρα από το αποτέλεσμα των εξετάσεων. Τονίζουμε ότι η επιτυχία ή η αποτυχία στις πανελλήνιες δεν είναι το κριτήριο για την επιτυχία ή την αποτυχία στη ζωή μας.

Καλή επιτυχία σε όλους!

Εθισμός στο Διαδίκτυο

Η χρήση της τεχνολογίας και του διαδικτύου είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής μας ζωής. Κινητά τηλέφωνα, tablet, ηλεκτρονικοί υπολογιστές και κάθε άλλου είδους τεχνολογικό gadget αποτελούν μέσο επικοινωνίας, εργασίας αλλά και ψυχαγωγίας. Αναρωτιόμαστε όμως τελικά κατά πόσο έχει επηρεάσει την πραγματική μας ζωή και λειτουργία το διαδίκτυο και οι εφαρμογές του; Πόσες ώρες περνάμε μπροστά στην οθόνη του κινητού μας τηλεφώνου; Ζούμε τις πραγματικές μας στιγμές ή αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να απαθανατίσουμε και να προβάλλουμε τις στιγμές αυτές στα διαδικτυακά προφίλ που διατηρούμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
Ο Εθισμός στο Διαδίκτυο είναι ένα θέμα που θα μας απασχολήσει ιδιαίτερα μέσα στα επόμενα χρόνια. Αποτελεί μια σοβαρή διαταραχή, η οποία δε διαφέρει και πολύ από άλλες διαταραχές εθισμού, όπως ο εθισμός σε ουσίες, στο αλκοόλ, στο τζόγο κ.α.
Η κλινική εικόνα χαρακτηρίζεται από:
1. Υπερβολική χρήση, που συνήθως συνδέεται με απώλεια της αίσθησης του χρόνου ή αμέλεια για τις βασικές ανάγκες
2. Συμπτώματα απόσυρσης (στέρησης), συμπεριλαμβανομένων συναισθημάτων θυμού, έντασης και/ή κατάθλιψη, όταν δεν έχει πρόσβαση σε υπολογιστή
3. Ανοχή, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για καλύτερο εξοπλισμό, πιο σύγχρονο λογισμικό ή περισσότερες ώρες χρήσης
4. Αρνητικές επιπτώσεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι συνεχείς διαπραγματεύσεις, τα ψέματα, η χαμηλή επίδοση, η κοινωνική απομόνωση και η εύκολη κόπωση.

Ενδείξεις Εθισμού στο Διαδίκτυο 

Ψυχολογικά συµπτώµατα:

• Αίσθηση ευφορίας όση ώρα βρίσκεται το άτοµο στον υπολογιστή, 
• Ανικανότητα διακοπής της δραστηριότητας,
• Ανάγκη για περισσότερο χρόνο στον υπολογιστή, 
• Παραµέληση οικογένειας και φίλων,
• Αίσθηµα κενού και θλίψης όταν το άτοµο δε βρίσκεται στον υπολογιστή, 
• Άρνηση του προβλήματος σε οικογένεια και φίλους,
• Αντιµετώπιση προβληµάτων µε τη δουλειά ή το σχολείο 
• Θυμός και ευρεθιστότητα στην προσπάθεια ελέγχου της χρήσης. 

Σωµατικά συµπτώµατα:  

• ∆ιατροφικές διαταραχές 
• ∆ιαταραχές του ύπνου και αλλαγή των συνηθειών ύπνου 
• Μυοσκελετικές παθήσεις (π.χ. σκολίωση)
• Μειωµένη αθλητική δραστηριότητα 
• Ξηροφθαλμία 
• Ηµικρανίες
• Παραµέληση προσωπικής υγιεινής
• Παχυσαρκία

Για ένα μέσο που έχει αλλάξει τόσο ριζικά τον τρόπο ζωής, εκπαίδευσης και εργασίας, η κατανόηση της φύσης και των επιπτώσεων του Διαδικτύου στην ψυχική υγεία παραμένει ακόμα αρκετά ασαφής. Συχνά βέβαια, ο αντίλογος επισημαίνει ότι παρόμοιες ανησυχίες είχαν ανακύψει στην κοινωνία και στην επιστημονική κοινότητα και τις χρονικές περιόδους που εισήχθησαν το ραδιόφωνο, ο κινηματογράφος και τα πρώτα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Η συναρπαστική φύση όμως και οι διαδραστικές ιδιότητες του εικονικού κόσμου καθιστούν πιο σοβαρές τις επιπτώσεις από τη χρήση του. 

Βιβλιογραφικές Αναφορές
APA. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th Edn
Block JJ: Pathological computer use in the USA, in 2007 International Symposium on the Counseling and Treatment of Youth Internet Addiction. Seoul, Korea, National Youth Commission, 2007, p 433
Young, K. S.). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. CyberPsychology and Behavior, 1996; 1(3): 237–244

Όρια και διαπροσωπικές σχέσεις

Πολλές φορές αναρωτιόμαστε "Γιατί δε μίλησα ενώ είχα δίκιο;", "Γιατί έπρεπε να το κάνω αφού δεν ήθελα;", "Θα το καταπιώ κι αυτό". Όλες αυτές οι σκέψεις μας κατακλύζουν κατά τη διάρκεια της ζωής μας όταν σχετιζόμαστε με τους άλλους. Για να κατανοήσουμε την έννοια των ορίων μπορούμε να την παρομοιάσουμε με τα σύνορα που διαχωρίζουν τις διάφορες χώρες του κόσμου. Τα σύνορα υπάρχουν αφενός για να προστατεύεται η κάθε χώρα με τους νόμους της και αφετέρου για να μπορεί να γίνονται συναλλαγές με τις άλλες χώρες. Το να θέτουμε τα δικά μας όρια μας επιτρέπει να διατηρούμε την προσωπικότητα και τα "θέλω" μας ακέραια απέναντι στους άλλους και παράλληλα να μπορούμε να να διατηρούμε με τους σημαντικούς άλλους της ζωής μας, σχέσεις με νόημα και σεβασμό. Το να βάζουμε όρια είναι μία δυναμική διαδικασία που κρατάει όλη μας τη ζωή. Μαθαίνουμε για τα όρια από πολύ νωρίς, ήδη από τη βρεφική ηλικία και μέσα από το οικογενειακό μας περιβάλλον, τον τρόπο που μεγαλώνουμε, και την κοινωνία στην οποία συμμετέχουμε.

Τι συμβαίνει όταν δεν βάζουμε όρια στις σχέσεις μας;

Η έλλειψη διαπροσωπικών ορίων είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα σε μία σχέση, είτε αυτή είναι συζυγική, οικογενειακή ή φιλική.

- Όταν δεν είμαστε σε θέση να τηρήσουμε τα όρια μας και να προστατεύσουμε το ζωτικό μας χώρο αισθανόμαστε ασφυκτικά μέσα στις σχέσεις μας, παραμένουμε ανικανοποίητοι και με ένα αίσθημα ματαίωσης, καθώς «ερχόμαστε τελευταίοι» προσπαθώντας πάντα να λέμε «ναι σε όλα».

- Μην έχοντας όρια, κρατάμε τον εαυτό μας, τις βαθύτερες ανάγκες και επιθυμίες μας κρυφές και στερούμε έτσι από τον εαυτό μας τη χαρά μιας βαθιάς και ικανοποιητικής σχέσης μέσα στην οποία μπορούμε να είμαστε αυθεντικοί.

- Μειώνουμε την αυτοεκτίμησή μας, καθώς αισθανόμαστε όλο και λιγότερο ικανοί να διεκδικήσουμε αυτό που θέλουμε για τον εαυτό μας, να αρνηθούμε αυτό που δε θέλουμε και κυρίως να συνυπάρχουμε με ίσους όρους.

Γιατί δυσκολευόμαστε τόσο να βάλουμε όρια;

Όπως συμβαίνει σε κάθε διαδικασία αλλαγής, είναι πολύ σημαντικό να ανακαλύψουμε γιατί δυσκολευόμαστε να τηρήσουμε τα ζωτικά μας όρια.

Τι είναι αυτό που μας κάνει πραγματικά να υποχωρούμε, να λέμε ναι όταν μάλλον εννοούμε όχι, να αφήνουμε τους άλλους να μπαίνουν στο χώρο μας; Πέρα από τις επιρροές της οικογένειάς μας, ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το πόσο μπορούμε να επιμείνουμε στα όρια μας:

- θέλουμε να μας αγαπούν, να μας συμπαθούν και να μας αποδέχονται και πολύ συχνά κάνουμε το λάθος να θεωρούμε ότι όσο περισσότερα ναι λέμε, τόσο περισσότερη αγάπη θα πάρουμε.

- φοβόμαστε ότι θα μας εγκαταλείψουν.

- αισθανόμαστε ότι τα δικά μας θέλω και οι δικές μας ανάγκες δεν είναι τόσο σημαντικές όσο των άλλων γύρω μας.

- δε βάλαμε όρια στις αρχές της σχέσης μας και τώρα μοιάζει να είναι πολύ αργά.

- δε βρίσκουμε τον τρόπο να πούμε αυτό που πραγματικά αισθανόμαστε και καταλήγουμε να χάνουμε το δίκιο μας.

- δεν έχουμε σαφή εικόνα για το ποια είναι τα όρια μας.

- έχουμε πειστεί πώς αγάπη σημαίνει να μην υπάρχουν όρια και πώς κάθε προσπάθεια να οριοθετήσουμε τις σχέσεις μας είναι σημάδι εγωισμού.

Πώς βάζουμε όρια στις σχέσεις μας;

- Διαλέγουμε την κατάλληλη στιγμή για να συζητήσουμε αυτό που μας ενοχλεί. Προσπαθούμε να μη «μαζεύουμε» θυμό από αμέτρητες υποχωρήσεις, αλλά να αντιμετωπίζουμε ένα θέμα τη φορά όταν παρουσιάζεται η ευκαιρία.

- Διαλέγουμε τα θέματα που μας επηρεάζουν πιο αρνητικά και υποστηρίζουμε με σταθερότητα τον εαυτό μας για να περάσουμε το σωστό μήνυμα.

- Περιχαρακώνουμε τον πυρηνικό μας εαυτό, αλλά δεν υψώνουμε τοίχους γύρω μας. Προσπαθούμε να εξηγήσουμε τι συμβαίνει με τρόπο που να ανταποκρίνεται στη σχέση και τον άνθρωπο με τον οποίο συζητάμε.

- Χρησιμοποιούμε το «εγώ» αντί για το «εσύ». Είναι πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι τα όρια μας είναι ζωτικά για εμάς και προκύπτουν από μέσα μας. Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο «Δε με σέβεσαι» και στο «Εγώ αισθάνομαι ότι δε με σέβεσαι».

Ενώ φαίνεται πιο εύκολο να κατηγορούμε τους άλλους ότι «εισβάλλουν» στα όρια μας, είναι ακριβώς αλήθεια; Μήπως κι εμείς έχουμε αφήσει τα όρια μας αφύλακτα;

Πως επιλέγουμε ερωτικό σύντροφο;

Είναι τυχαία η επιλογή ή όχι;

Η επιλογή συντρόφου αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής του ατόμου. Συνήθως επιλέγουμε το σύντροφο μας με βάση τα κοινά χαρακτηριστικά που εντοπίζουμε σε αυτόν και στον εαυτό μας. Τέτοια χαρακτηριστικά μπορεί να είναι η κοινή εθνικότητα, τα κοινά ενδιαφέροντα και οι αξίες, το κοινό μορφωτικό επίπεδο και άλλα. Σύμφωνα με έρευνες οι μεγάλες διαφορές ανάμεσα στους συντρόφους οδηγούν συνήθως στη διακοπή της σχέσης (Acock & Demo, 1994).

Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική θεωρία του Freud η επιλογή συντρόφου είναι ασυνείδητη. Το άτομο δεν έχει επίγνωση των αναζητήσεων του. Ασυνείδητα επιλέγουμε τον σύντροφο μας με βάση τη συμπληρωματικότητα, δηλαδή επιλέγουμε το σύντροφο, ο οποίος θα συμπληρώσει τις ανάγκες μας. Η ύπαρξη συμπληρωματικότητας στη σχέση των μελών που επικοινωνούν δεν δημιουργεί από μόνη της κάποιο πρόβλημα. Αντιθέτως με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται καλή επικοινωνία ανάμεσα στο ζευγάρι. Το πρόβλημα αρχίζει όταν η σχέση παύει να είναι λειτουργική και καταλήγει στη διάκριση υπεροχής και κατωτερότητας μεταξύ των συντρόφων. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν ο σύντροφος μπορεί να έχει επιλέξει ένα άλλο άτομο, το οποίο εκφράζει το τμήμα του εαυτού του που ο ίδιος/ η ίδια έχει καταπιέσει και αρνείται. Σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει αρνητικό ταίριασμα μεταξύ των συντρόφων. 

Οι κοινές μας εμπειρίες

Από την αρχή της σχέσης οι δύο σύντροφοι μοιράζονται κοινές εμπειρίες, οι οποίες διαμορφώνουν μια κοινή ταυτότητα. Στη συνέχεια ο κάθε σύντροφος καταθέτει στη σχέση τις δικές του θέσεις, στάσεις, αξίες και συμπεριφορές και τις μοιράζεται με τον άλλον. Οι κοινές εμπειρίες που έχει το ζευγάρι στα πλαίσια της συνύπαρξης του είναι πολλές και επηρεάζουν σημαντικά την ταυτότητα του. Η γνωριμία, οι προσωπικές τους στιγμές ακόμα και οι καβγάδες είναι εμπειρίες που φέρνουν κοντά τους συντρόφους και διαμορφώνουν μια κοινή πραγματικότητα. Σύμφωνα με τον Broderick (1993, σελ. 189) οι κοινές αυτές εμπειρίες διαμορφώνουν ένα βαθύ "απόθεμα" μιας κοινής ιστορίας.

Λέντζου Βασιλική, Ψυχολόγος

Το Νόημα στη Ζωή

Ο Victor Frankl (1963) ήταν από τους ιδρυτές της έννοιας του νοήματος ζωής στην επιστήμη της ψυχολογίας. Υποστήριξε ότι οι άνθρωποι λειτουργούν καλύτερα όταν αντιλαμβάνονται την αίσθηση του νοήματος και διαθέτουν ένα σκοπό ζωής, μια μοναδική αποστολή για την οποία αγωνίζονται. Άλλοι νεότεροι ερευνητές υποστήριξαν ότι το νόημα στη ζωή αποτελεί μέρος της ευημερίας και της ανάπτυξης του ανθρώπου. 

Το "Νόημα στη Ζωή" περιλαμβάνει δύο κύριες διαστάσεις, την κατανόηση και τον σκοπό (Steger, 2009)

• Η κατανόηση είναι η ικανότητα του ατόμου να κατανοήσει τη ζωή του, τον εαυτό του, τον εξωτερικό κόσμο και το πως εντάσσεται και λειτουργεί το ίδιο μέσα σε αυτόν. Ουσιαστικά η διάσταση της κατανόησης αναφέρεται σε ένα συνδεδεμένο δίκτυο σχημάτων-μοτίβων δημιουργημένο σε ένα πλαίσιο νοήματος για τη ζωή.

• Ο σκοπός αναφέρεται σε μακροπρόθεσμους στόχους που κινητοποιούν ιδιαίτερα τους ανθρώπους, για τους οποίους αισθάνονται μεγάλο πάθος και ισχυρή δέσμευση.

Οι Roy Baumeister & Kathleen Vohs (2005, p. 610) συσχετίζουν την αναζήτηση νοήματος στη ζωή με τέσσερις κύριες ανάγκες:

Σκοπός: Τα γεγονότα του παρόντος αντλούν νόημα από τη σχέση τους με μελλοντικά αποτελέσματα 

Αξίες: οι οποίες μπορούν να δικαιολογούν συγκεκριμένες πορείες δράσης

Αποτελεσματικότητα: η πίστη ότι κάποιος μπορεί να τα καταφέρει και να διακριθεί

Προσωπική αξία: λόγοι για να πιστεύει κανείς ότι είναι ένα καλό και άξιο σεβασμού άτομο.

Η έρευνα έχει δείξει ότι η ύπαρξη νοήματος ζωής έχει σταθερή και θετική σχέση με διάφορες συνιστώσες της ευημερίας του ανθρώπου (Reker, Peacock & Wong, 1987). Η ικανοποίηση από τη ζωή είναι μία από αυτές. Όταν τα πράγματα πάνε καλά και οι άνθρωποι χαίρονται με ευχάριστες, αρεστές, και επιτυχείς δραστηριότητες, τα θετικά συναισθήματα είναι πιθανώς αρκετά για να διατηρήσουν ένα υψηλό επίπεδο ευεξίας/ευημερίας.

Λέντζου Βασιλική, Ψυχολόγος

Σχέσεις Συναισθηματικής Εξάρτησης

Ως άνθρωποι όλοι έχουμε την ανάγκη της αγάπης και της συντροφικότητας και την αναζητούμε μέσα από τις προσωπικές μας σχέσεις. Υπάρχουν όμως και τύποι σχέσεων που δε βασίζονται πραγματικά σε αυτές τις ανάγκες αλλά στην ανάγκη της εξάρτησης. Κάποιοι άνθρωποι νιώθουν ολοκληρωμένοι ζώντας μέσα από τη ζωή του άλλου και προσκολλώντας σε αυτόν/ή. Αυτά τα άτομα κάνουν τα πάντα για να μη χάσουν το σύντροφο τους, βάζουν όλα τα υπόλοιπα σε δεύτερη μοίρα γιατί πιστεύουν πως αν τον χάσουν η ζωή τους δε θα έχει κανένα νόημα. Ακόμα φοβούνται πολύ τη μοναξιά και πιστεύουν πως δε θα βρουν άλλο σύντροφο.

Το άτομο με συναισθηματική εξάρτηση δε μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο του τα δυσάρεστα συναισθήματα, όπως είναι ο πόνος και η μοναξιά. Για το λόγο αυτό παραμένει πολλές φορές σε σχέσεις που μπορεί να είναι προβληματικές ή ακόμα και επικίνδυνες προκειμένου να τα αποφύγει. Το άτομο που είναι συναισθηματικά εξαρτημένο για να διατηρήσει μια σχέση προσέχει πολύ πως φέρεται, μιλάει και φέρεται "κατά πως πρέπει" για να μη χάσει το σύντροφο του. Με αποτέλεσμα να χάνει τον ίδιο τον εαυτό του μέσα σε αυτή την σχέση τελικά. 

Από την άλλη μιας υγιής σχέση μας ενισχύει την αυτοεκτίμηση, μας κάνει να νιώθουμε όμορφα, τόσο με τον εαυτό μας όσο και με τον άλλον. Σίγουρα για τη διατήρηση μιας σχέσης χρειάζονται συμβιβασμοί και υποχωρήσεις και από τις δυο πλευρές. Η βασική διαφορά ανάμεσα σε μια σχέση εξάρτησης και σε μια υγιή σχέση είναι ότι ο καθένας διατηρεί την προσωπική του ταυτότητα μέσα στη σχέση και τελικά ο ένας αποδέχεται τον άλλο για αυτό που πραγματικά είναι.

Πολλές φορές το πρόβλημα αυτό οφείλεται σε κενά της παιδικής μας ηλικίας. Οι ανάγκες μας για ασφάλεια, αγάπη και στοργή μπορεί να καλύφθηκαν ανεπαρκώς ή και καθόλου όταν είμαστε παιδιά κι έτσι τώρα ψάχνουμε στο πρόσωπο του συντρόφου μας να τα αναπληρώσουμε. 

Για να μπορέσουμε να βγούμε από το φαύλο κύκλο της εξάρτησης θα πρέπει να αποκτήσουμε αυτογνωσία και αυτοεκτίμηση. Θα πρέπει να έρθουμε αντιμέτωποι με τον πραγματικό μας φόβο και με την αίσθηση του κενού και της ανασφάλειας για να μπορέσουμε να αναπτύξουμε μια υγιή σχέση με τον εαυτό μας πρώτα από όλα και ύστερα με τον άλλον. 

Λέντζου Βασιλική - Ψυχολόγος

"Πως να διαχειριστώ το θυμό μου;"

Όλοι μας αισθανόμαστε στην καθημερινότητα μας θυμό για διάφορα πράγματα. Ο θυμός είναι ένα βασικό ανθρώπινο και υγιές συναίσθημα. Είναι λάθος να πιστεύουμε οτι ο θυμός είναι από μόνος του αρνητικός. Χαρακτηρίζεται έτσι γιατί συνοδεύεται συνήθως από αρνητικές, καταστροφικές ή αυτο-καταστροφικές πράξεις. Όταν θυμώνουμε, αυτό που λέμε στους άλλους είναι οτι δεν μπορούμε να το ελέγξουμε, οτι μας κυριεύει και γι'αυτό το λόγο αντιδρούμε αρνητικά. Πολλές φορές ο θυμός που δεν εξωτερικεύεται, εκφράζεται με άλλες μορφές όπως φόβος, πικρία, ενοχή και κατάθλιψη. Ας δούμε μερικούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να διαχειριστούμε το θυμό μας.

Παρατηρούμε τα σημάδια: Ο θυμός εκφράζεται με συγκεκριμένα σωματικά συμπτώματα, όπως εφίδρωση, ταχυπαλμία, συνοφρύωση του προσώπου, μορφασμούς, πίεση. Μόλις καταλάβουμε οτι βρισκόμαστε σε κατάσταση θυμού αποφεύγουμε λόγια ή πράξεις, για τις οποίες μπορεί να μετανιώσουμε αργότερα.

Παίρνουμε το χρόνο μας και σκεφτόμαστε: Ουσιαστικά σκεφτόμαστε τις συνέπειες των πράξεων μας αν χάσουμε τον έλεγχο.

Αναρωτιόμαστε: Τι φταίει και με έκανε να θυμώσω; Σχετίζεται με το θυμό μου κάποια συγκεκριμένη κατάσταση ή κάποιο πρόσωπο ή ο θυμός μου βασίζεται σε κάποια αφορμή; Μερικές φορές είναι πιο ασφαλές να ξεσπάσω στο σύντροφο, στο γονιό ή σε κάποιο κοντινό πρόσωπο παρά στον εργοδότη που μου φέρθηκε άδικα.

Κάνουμε ένα διάλειμμα: Δίνουμε χρόνο και χώρο στον εαυτό μας να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Παίρνουμε βαθιές εισπνοές, αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα με χιούμορ για να αποφορτιστούμε.

Διαπραγματευόμαστε το συναίσθημα μας: Το αναγνωρίζουμε, αποδεχόμαστε και αναλαμβάνουμε την ευθύνη του. Αυτό σημαίνει πως το μοιραζόμαστε με τον άλλον και ξεκαθαρίζουμε τις απαιτήσεις μας και τις προσδοκίες μας. Μιλάμε με σεβασμό στον άλλον, όπως θα θέλαμε να μας μιλάει και εκείνος.

Αν δεν αποδεχθούμε οτι ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα, το οποίο θα πρέπει απλά να μάθουμε να διαχειριζόμαστε με πιο κατάλληλο τρόπο, τότε μπορεί ο ψυχικός πόνος να μεταμορφωθεί σε σωματικό και να εκδηλωθεί με τη μορφή διάφορων μολύνσεων και ασθενειών.

Τα στάδια του πένθους και η διαχείριση τους

Το βίωμα του πένθους είναι φυσιολογικό, πανανθρώπινο και απαραίτητο για να ξεπεράσει κανείς μια απώλεια. Η απώλεια αναφέρεται είτε σε φυσικό πρόσωπο, είτε σε καταστάσεις είτε και σε αντικείμενα ακόμα. Το πένθος που μπορεί να βιώσει ένα άτομο δεν αφορά μόνο το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, αλλά μπορεί να αφορά ακόμα και το χωρισμό από μια συντροφική, ερωτική και φιλική σχέση. Ο βαθμός του πόνου διαφέρει από άτομο σε άτομο και από απώλεια σε απώλεια. Μπορεί το πένθος να είναι ένα πανανθρώπινο συναίσθημα όπως προείπα, όμως ο καθένας από εμάς το βιώνει διαφορετικά καθώς είμαστε μοναδικές προσωπικότητες. 

Σύμφωνα με την Kübler-Ross το άτομο περνά από πέντε στάδια μέχρι να αποδεχτεί τελικά την απώλεια. 

1. Άρνηση: Το άτομο στην αρχή αρνείται να δεχτεί αυτό που του συμβαίνει. "Δεν είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό δε εμένα."
2. Θυμός: Το άτομο αισθάνεται θυμό και αδικία. "Είναι άδικο να συμβαίνει σε μενα. Γιατί μου το έκανες αυτό; (μπορεί να αναφέρεται είτε στο Θεό είτε στο άτομο που του προξένησε την απώλεια)."
3. Διαπραγμάτευση: Το άτομο προσπαθεί να βρει τρόπους για να αλλάξει αυτό που συμβαίνει. "Θα προσπαθήσω να αλλάξω." "Θέλω να γίνουν όπως πριν τα πράγματα." 
4. Κατάθλιψη: Το άτομο νιώθει θλίψη, απογοήτευση και παραίτηση. "Λυπάμαι τόσο πολύ, γιατί να προσπαθήσω;", "Δεν μπορώ να κάνω τίποτα για αυτό."
5. Αποδοχή: Το άτομο αποδέχεται την κατάσταση και προχωρά τη ζωή του. "Εντάξει, στο τέλος θα πάνε όλα καλά." 

Τα στάδια αυτά δε τα βιώνουν όλα τα άτομο με τον ίδιο τρόπο αλλά ούτε και με την ίδια σειρά. Σε κάθε περίπτωση όμως το άτομο θα βιώσει σίγουρα τα δυο από αυτά.

Πηγή: Wikipedia

Λέντζου Βασιλική - Ψυχολόγος

Άγχος και Φόβος

Το "άγχος" είναι μια λέξη που χρησιμοποιούμε πολύ συχνά στην καθημερινότητα μας. Οι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής μας έχουν κάνει να αισθανόμαστε συνέχεια άγχος, το οποίο συνήθως είναι διάχυτο και δεν έχει συγκεκριμένη αιτία. Από την άλλη ο "φόβος" ορίζεται ως ένα πολύ δυσάρεστο συναίσθημα που σχετίζεται με την έλευση ενός άμεσου και συγκεκριμένου ερεθίσματος. Για παράδειγμα ένα άτομο που βλέπει μπροστά του ένα φίδι. Το άγχος και ο φόβος έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Είναι και τα δύο υποκειμενικά βιώματα, όχι ευχάριστα, που σχετίζονται με την αίσθηση του κινδύνου και συνοδεύονται από τη σκέψη ότι κάτι κακό πρόκειται να συμβεί. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό τους είναι πως εκδηλώνονται με τις ίδιες σωματικές αντιδράσεις. Τέτοιες είναι η εφίδρωση, η αύξηση των καρδιακών παλμών, η αίσθηση ζαλάδας κ.α. Η κύρια διαφορά του άγχους με το φόβο είναι ότι η εκτίμηση του κινδύνου δεν είναι ρεαλιστική και η συναισθηματική αίσθηση του φόβου είναι υπερβολική. Το άτομο καταλαβαίνει ότι αυτό που νιώθει και ο τρόπος που αντιδρά δεν αντιστοιχεί σε πραγματικό κίνδυνο. Παρόλα αυτά το άγχος είναι ένα βίωμα που αν και το κατανοούμε δε μπορούμε να το αποφύγουμε ή να το μειώσουμε εύκολα. Αυτό που πρέπει να λάβει υπόψιν του κανείς είναι ο βαθμός άγχους που έχει ο καθένας. Πολλές φορές το άγχος μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμο για το άτομο. Για παράδειγμα ένας μαθητής Γ' Λυκείου, που έχει άγχος σε βαθμό που να τον κινητοποιεί για να διαβάσει και να προσπαθήσει να γράψει καλά στις εξετάσεις είναι καλό και ίσως απαραίτητο για την επίτευξη του στόχου. Το κλειδί στη σωστή διαχείριση του άγχους είναι η αλλαγή στον τρόπο που σκεφτόμαστε για μια κατάσταση. Πολλές φορές μπορεί να χρειαστεί η βοήθεια ειδικού για την αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών.

Λέντζου Βασιλική - Ψυχολόγος

Αυτοεκπληρούμενη προφητεία

"Αυτοεκπληρούμενη προφητεία" είναι μια πρόβλεψη που άμεσα ή έμμεσα προκαλεί η ίδια την πραγμάτωσή της, λόγω θετικής διάδρασης μεταξύ πεποίθησης και συμπεριφοράς. Ο όρος αποδίδεται στον Robert Merton, κοινωνιολόγο, που πρώτος την επινόησε ως όρο και μελέτησε συστηματικά τη δομή και τις συνέπειές της. Σύμφωνα με τον όρο αυτό, όταν ερμηνεύουμε αρνητικά μια κατάσταση ή συμπεριφορά, προεξοφλούμε ασυνείδητα το αποτέλεσμα με αποτέλεσμα να τροποποιούμε τη συμπεριφορά μας κατά τέτοιο τρόπο ώστε να τελικά να συμβεί αυτό που έχουμε σκεφτεί. Επειδή όλο αυτό το θεωρητικό ίσως ακούγεται περίεργο θα προσπαθήσουμε με κάποια απλά παραδείγματα να εξηγήσουμε τι σημαίνει το φαινόμενο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας τελικά. 
Παράδειγμα 1: Μια γυναίκα πιστεύει οτι ο άντρας την απατά και οτι την έχει βαρεθεί. Καθώς έχει πείσει τον εαυτό της γι'αυτό, σταματά να ασχολείται πια μαζί του, αδιαφορεί, του φέρεται άσχημα, τον κατηγορεί με αποτέλεσμα οι πράξεις αυτές να συνοδεύουν την πεποίθηση της και τέλος να προκαλούν τις αντίστοιχες συμπεριφορές του συζύγου.
Παράδειγμα 2: Ένας γονιός θεωρεί οτι το παιδί του δεν είναι καλό στα μαθήματα και δε διαβάζει αρκετά. Αρχίζει λοιπόν να το κατηγορεί και να του προσδίδει διάφορα επίθετα και ετικέτες όπως "Είσαι κακός μαθητής", "Είσαι τεμπέλης", ακόμα και οτι "Είσαι χαζός". Το παιδί λοιπόν κατά συνέπεια, απογοητεύεται και αρχίζει να υιοθετεί αυτές τις συμπεριφορές και τελικά φτάνει να γίνεται όλα αυτά που πιστεύει ο γονιός του.
Παράδειγμα 3: Ένας νέος είναι υποψήφιος για μια συνέντευξη σε μια μεγάλη εταιρεία. Είναι πολύ αγχωμένος και πιστεύει οτι δε θα τα καταφέρει τελικά. Η πεποίθηση αυτή τον οδηγεί τελικά σε τέτοιες συμπεριφορές που συνοδεύουν τις σκέψεις του και συμβαίνει αυτό που φοβάται.
Το συμπέρασμα είναι πως αν αλλάξουμε τη σκέψη μας θα αλλάξει και η συμπεριφορά μας τόσο προς τον εαυτό μας όσο και προς τους άλλους.
Λέντζου Βασιλική - Ψυχολόγος

Κατάθλιψη ή Θλίψη?

Όταν μιλάμε για Κατάθλιψη, δεν εννοούμε απλά κάποια αρνητικά συναισθήματα που μπορεί να βιώνουμε για ένα μικρό χρονικό διάστημα ύστερα από διάφορα δυσάρεστα γεγονότα που μπορεί να συνέβησαν. Στην πραγματικότητα η κατάθλιψη αποτελεί μια πολύ σοβαρή διαταραχή της διάθεσης, η οποία απαιτεί σωστή διάγνωση και κατά συνέπεια σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση. Θα προσπαθήσουμε με απλά λόγια να εξηγήσουμε τι είναι αυτό το φαινόμενο, για το οποίο όλοι μιλούν πλέον στις μέρες μας και να το διαχωρίσουμε από τις διάφορες απόψεις που επικρατούν σχετικά με αυτή.

Η κατάθλιψη σχετίζεται με ένα ευρύ φάσμα αλλαγών τόσο στη συμπεριφορά όσο και στη διάθεση του ατόμου. 

• Αλλαγές στη διάθεση: Το άτομο νιώθει συνεχώς λυπημένο, απελπισμένο, απογοητευμένο και δεν έχει κέφι για τίποτα. Νιώθει ευάλωτο, κλαίει συχνά και εκνευρίζεται με το παραμικρό. Φαίνεται να μη χαίρεται με τίποτα, δεν απασχολείται με δραστηριότητες και χόμπι που παλιότερα το ευχαριστούσαν. 
• Αλλαγές στη φυσική κατάσταση: Το άτομο έχει δυσκολίες στον ύπνο ή έχει υπνηλία κατά τη διάρκεια της μέρας. Συνήθως το άτομο χάνει την όρεξη του και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειωθεί και το σωματικό βάρος. Είναι δυνατό όμως κάποιες φορές να συμβεί και το αντίθετο. Το άτομο κουράζεται εύκολα και έχει δυσάρεστα σωματικά συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, ζαλάδες και πόνους στο σώμα. Ένα βασικό χαρακτηριστικό του ατόμου που πάσχει από κατάθλιψη είναι η αίσθηση του ότι δε μπορεί να σηκωθεί από το κρεβάτι.
• Αλλαγές στη σκέψη: Το άτομο κάνει συνεχώς δυσάρεστες σκέψεις, όπως "όλα είναι μάταια", "είμαι απογοητευμένος/η", "νιώθω μόνος/η και αβοήθητος/η", "δεν αξίζω τίποτα". Υπάρχει δυσκολία στη συγκέντρωση και μια τάση διαστρέβλωσης και διόγκωσης των πραγμάτων. 
• Αλλαγές στην καθημερινότητα: Το άτομο δε θέλει να βγαίνει έξω, προτιμά να κάθεται σπίτι, δεν έχει διάθεση να μιλήσει με φίλους, να γνωρίσει ανθρώπους. Παραμελεί την εξωτερική του εμφάνιση και προσωπική φροντίδα γενικότερα.
• Όλα αυτά βέβαια θα πρέπει να συμβαίνουν για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα για να μπορούμε να μιλάμε για καταθλιπτική διαταραχή.

Τέλος, θα διαχωρίσουμε τη Θλίψη από την Κατάθλιψη. Η Θλίψη είναι ένα υγιές συναίσθημα που ακολουθεί μετά από ένα τραυματικό γεγονός και τις περισσότερες φορές βοηθά το άτομο να επανέλθει στη φυσιολογική του κατάσταση και  να το ξεπεράσει. Τέτοια τραυματικά γεγονότα είναι ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, ο χωρισμός από μια συντροφική σχέση, η απώλεια της εργασίας και η ανεργία, γεγονότα που στη σύγχρονη εποχή εμφανίζονται ιδιαίτερα συχνά, μια ασθένεια κ.λ.π. Από την άλλη η Κατάθλιψη είναι, όπως προείπαμε μια σοβαρή ψυχική ασθένεια που χρειάζεται άμεση θεραπευτική αντιμετώπιση με διάφορους τρόπους όπως η φαρμακοθεραπεία και η ψυχοθεραπεία. 

Λέντζου Βασιλική - Ψυχολόγος