Σχέσεις Συναισθηματικής Εξάρτησης

Ως άνθρωποι όλοι έχουμε την ανάγκη της αγάπης και της συντροφικότητας και την αναζητούμε μέσα από τις προσωπικές μας σχέσεις. Υπάρχουν όμως και τύποι σχέσεων που δε βασίζονται πραγματικά σε αυτές τις ανάγκες αλλά στην ανάγκη της εξάρτησης. Κάποιοι άνθρωποι νιώθουν ολοκληρωμένοι ζώντας μέσα από τη ζωή του άλλου και προσκολλώντας σε αυτόν/ή. Αυτά τα άτομα κάνουν τα πάντα για να μη χάσουν το σύντροφο τους, βάζουν όλα τα υπόλοιπα σε δεύτερη μοίρα γιατί πιστεύουν πως αν τον χάσουν η ζωή τους δε θα έχει κανένα νόημα. Ακόμα φοβούνται πολύ τη μοναξιά και πιστεύουν πως δε θα βρουν άλλο σύντροφο.

Το άτομο με συναισθηματική εξάρτηση δε μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο του τα δυσάρεστα συναισθήματα, όπως είναι ο πόνος και η μοναξιά. Για το λόγο αυτό παραμένει πολλές φορές σε σχέσεις που μπορεί να είναι προβληματικές ή ακόμα και επικίνδυνες προκειμένου να τα αποφύγει. Το άτομο που είναι συναισθηματικά εξαρτημένο για να διατηρήσει μια σχέση προσέχει πολύ πως φέρεται, μιλάει και φέρεται "κατά πως πρέπει" για να μη χάσει το σύντροφο του. Με αποτέλεσμα να χάνει τον ίδιο τον εαυτό του μέσα σε αυτή την σχέση τελικά. 

Από την άλλη μιας υγιής σχέση μας ενισχύει την αυτοεκτίμηση, μας κάνει να νιώθουμε όμορφα, τόσο με τον εαυτό μας όσο και με τον άλλον. Σίγουρα για τη διατήρηση μιας σχέσης χρειάζονται συμβιβασμοί και υποχωρήσεις και από τις δυο πλευρές. Η βασική διαφορά ανάμεσα σε μια σχέση εξάρτησης και σε μια υγιή σχέση είναι ότι ο καθένας διατηρεί την προσωπική του ταυτότητα μέσα στη σχέση και τελικά ο ένας αποδέχεται τον άλλο για αυτό που πραγματικά είναι.

Πολλές φορές το πρόβλημα αυτό οφείλεται σε κενά της παιδικής μας ηλικίας. Οι ανάγκες μας για ασφάλεια, αγάπη και στοργή μπορεί να καλύφθηκαν ανεπαρκώς ή και καθόλου όταν είμαστε παιδιά κι έτσι τώρα ψάχνουμε στο πρόσωπο του συντρόφου μας να τα αναπληρώσουμε. 

Για να μπορέσουμε να βγούμε από το φαύλο κύκλο της εξάρτησης θα πρέπει να αποκτήσουμε αυτογνωσία και αυτοεκτίμηση. Θα πρέπει να έρθουμε αντιμέτωποι με τον πραγματικό μας φόβο και με την αίσθηση του κενού και της ανασφάλειας για να μπορέσουμε να αναπτύξουμε μια υγιή σχέση με τον εαυτό μας πρώτα από όλα και ύστερα με τον άλλον. 

Λέντζου Βασιλική - Ψυχολόγος

"Πως να διαχειριστώ το θυμό μου;"

Όλοι μας αισθανόμαστε στην καθημερινότητα μας θυμό για διάφορα πράγματα. Ο θυμός είναι ένα βασικό ανθρώπινο και υγιές συναίσθημα. Είναι λάθος να πιστεύουμε οτι ο θυμός είναι από μόνος του αρνητικός. Χαρακτηρίζεται έτσι γιατί συνοδεύεται συνήθως από αρνητικές, καταστροφικές ή αυτο-καταστροφικές πράξεις. Όταν θυμώνουμε, αυτό που λέμε στους άλλους είναι οτι δεν μπορούμε να το ελέγξουμε, οτι μας κυριεύει και γι'αυτό το λόγο αντιδρούμε αρνητικά. Πολλές φορές ο θυμός που δεν εξωτερικεύεται, εκφράζεται με άλλες μορφές όπως φόβος, πικρία, ενοχή και κατάθλιψη. Ας δούμε μερικούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να διαχειριστούμε το θυμό μας.

Παρατηρούμε τα σημάδια: Ο θυμός εκφράζεται με συγκεκριμένα σωματικά συμπτώματα, όπως εφίδρωση, ταχυπαλμία, συνοφρύωση του προσώπου, μορφασμούς, πίεση. Μόλις καταλάβουμε οτι βρισκόμαστε σε κατάσταση θυμού αποφεύγουμε λόγια ή πράξεις, για τις οποίες μπορεί να μετανιώσουμε αργότερα.

Παίρνουμε το χρόνο μας και σκεφτόμαστε: Ουσιαστικά σκεφτόμαστε τις συνέπειες των πράξεων μας αν χάσουμε τον έλεγχο.

Αναρωτιόμαστε: Τι φταίει και με έκανε να θυμώσω; Σχετίζεται με το θυμό μου κάποια συγκεκριμένη κατάσταση ή κάποιο πρόσωπο ή ο θυμός μου βασίζεται σε κάποια αφορμή; Μερικές φορές είναι πιο ασφαλές να ξεσπάσω στο σύντροφο, στο γονιό ή σε κάποιο κοντινό πρόσωπο παρά στον εργοδότη που μου φέρθηκε άδικα.

Κάνουμε ένα διάλειμμα: Δίνουμε χρόνο και χώρο στον εαυτό μας να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Παίρνουμε βαθιές εισπνοές, αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα με χιούμορ για να αποφορτιστούμε.

Διαπραγματευόμαστε το συναίσθημα μας: Το αναγνωρίζουμε, αποδεχόμαστε και αναλαμβάνουμε την ευθύνη του. Αυτό σημαίνει πως το μοιραζόμαστε με τον άλλον και ξεκαθαρίζουμε τις απαιτήσεις μας και τις προσδοκίες μας. Μιλάμε με σεβασμό στον άλλον, όπως θα θέλαμε να μας μιλάει και εκείνος.

Αν δεν αποδεχθούμε οτι ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα, το οποίο θα πρέπει απλά να μάθουμε να διαχειριζόμαστε με πιο κατάλληλο τρόπο, τότε μπορεί ο ψυχικός πόνος να μεταμορφωθεί σε σωματικό και να εκδηλωθεί με τη μορφή διάφορων μολύνσεων και ασθενειών.

Τα στάδια του πένθους και η διαχείριση τους

Το βίωμα του πένθους είναι φυσιολογικό, πανανθρώπινο και απαραίτητο για να ξεπεράσει κανείς μια απώλεια. Η απώλεια αναφέρεται είτε σε φυσικό πρόσωπο, είτε σε καταστάσεις είτε και σε αντικείμενα ακόμα. Το πένθος που μπορεί να βιώσει ένα άτομο δεν αφορά μόνο το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, αλλά μπορεί να αφορά ακόμα και το χωρισμό από μια συντροφική, ερωτική και φιλική σχέση. Ο βαθμός του πόνου διαφέρει από άτομο σε άτομο και από απώλεια σε απώλεια. Μπορεί το πένθος να είναι ένα πανανθρώπινο συναίσθημα όπως προείπα, όμως ο καθένας από εμάς το βιώνει διαφορετικά καθώς είμαστε μοναδικές προσωπικότητες. 

Σύμφωνα με την Kübler-Ross το άτομο περνά από πέντε στάδια μέχρι να αποδεχτεί τελικά την απώλεια. 

1. Άρνηση: Το άτομο στην αρχή αρνείται να δεχτεί αυτό που του συμβαίνει. "Δεν είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό δε εμένα."
2. Θυμός: Το άτομο αισθάνεται θυμό και αδικία. "Είναι άδικο να συμβαίνει σε μενα. Γιατί μου το έκανες αυτό; (μπορεί να αναφέρεται είτε στο Θεό είτε στο άτομο που του προξένησε την απώλεια)."
3. Διαπραγμάτευση: Το άτομο προσπαθεί να βρει τρόπους για να αλλάξει αυτό που συμβαίνει. "Θα προσπαθήσω να αλλάξω." "Θέλω να γίνουν όπως πριν τα πράγματα." 
4. Κατάθλιψη: Το άτομο νιώθει θλίψη, απογοήτευση και παραίτηση. "Λυπάμαι τόσο πολύ, γιατί να προσπαθήσω;", "Δεν μπορώ να κάνω τίποτα για αυτό."
5. Αποδοχή: Το άτομο αποδέχεται την κατάσταση και προχωρά τη ζωή του. "Εντάξει, στο τέλος θα πάνε όλα καλά." 

Τα στάδια αυτά δε τα βιώνουν όλα τα άτομο με τον ίδιο τρόπο αλλά ούτε και με την ίδια σειρά. Σε κάθε περίπτωση όμως το άτομο θα βιώσει σίγουρα τα δυο από αυτά.

Πηγή: Wikipedia

Λέντζου Βασιλική - Ψυχολόγος