Πολλές φορές αναρωτιόμαστε "Γιατί δε μίλησα ενώ είχα δίκιο;", "Γιατί έπρεπε να το κάνω αφού δεν ήθελα;", "Θα το καταπιώ κι αυτό". Όλες αυτές οι σκέψεις μας κατακλύζουν κατά τη διάρκεια της ζωής μας όταν σχετιζόμαστε με τους άλλους. Για να κατανοήσουμε την έννοια των ορίων μπορούμε να την παρομοιάσουμε με τα σύνορα που διαχωρίζουν τις διάφορες χώρες του κόσμου. Τα σύνορα υπάρχουν αφενός για να προστατεύεται η κάθε χώρα με τους νόμους της και αφετέρου για να μπορεί να γίνονται συναλλαγές με τις άλλες χώρες. Το να θέτουμε τα δικά μας όρια μας επιτρέπει να διατηρούμε την προσωπικότητα και τα "θέλω" μας ακέραια απέναντι στους άλλους και παράλληλα να μπορούμε να να διατηρούμε με τους σημαντικούς άλλους της ζωής μας, σχέσεις με νόημα και σεβασμό. Το να βάζουμε όρια είναι μία δυναμική διαδικασία που κρατάει όλη μας τη ζωή. Μαθαίνουμε για τα όρια από πολύ νωρίς, ήδη από τη βρεφική ηλικία και μέσα από το οικογενειακό μας περιβάλλον, τον τρόπο που μεγαλώνουμε, και την κοινωνία στην οποία συμμετέχουμε.
Τι συμβαίνει όταν δεν βάζουμε όρια στις σχέσεις μας;
Η έλλειψη διαπροσωπικών ορίων είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα σε μία σχέση, είτε αυτή είναι συζυγική, οικογενειακή ή φιλική.
- Όταν δεν είμαστε σε θέση να τηρήσουμε τα όρια μας και να προστατεύσουμε το ζωτικό μας χώρο αισθανόμαστε ασφυκτικά μέσα στις σχέσεις μας, παραμένουμε ανικανοποίητοι και με ένα αίσθημα ματαίωσης, καθώς «ερχόμαστε τελευταίοι» προσπαθώντας πάντα να λέμε «ναι σε όλα».
- Μην έχοντας όρια, κρατάμε τον εαυτό μας, τις βαθύτερες ανάγκες και επιθυμίες μας κρυφές και στερούμε έτσι από τον εαυτό μας τη χαρά μιας βαθιάς και ικανοποιητικής σχέσης μέσα στην οποία μπορούμε να είμαστε αυθεντικοί.
- Μειώνουμε την αυτοεκτίμησή μας, καθώς αισθανόμαστε όλο και λιγότερο ικανοί να διεκδικήσουμε αυτό που θέλουμε για τον εαυτό μας, να αρνηθούμε αυτό που δε θέλουμε και κυρίως να συνυπάρχουμε με ίσους όρους.
Γιατί δυσκολευόμαστε τόσο να βάλουμε όρια;
Όπως συμβαίνει σε κάθε διαδικασία αλλαγής, είναι πολύ σημαντικό να ανακαλύψουμε γιατί δυσκολευόμαστε να τηρήσουμε τα ζωτικά μας όρια.
Τι είναι αυτό που μας κάνει πραγματικά να υποχωρούμε, να λέμε ναι όταν μάλλον εννοούμε όχι, να αφήνουμε τους άλλους να μπαίνουν στο χώρο μας; Πέρα από τις επιρροές της οικογένειάς μας, ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το πόσο μπορούμε να επιμείνουμε στα όρια μας:
- θέλουμε να μας αγαπούν, να μας συμπαθούν και να μας αποδέχονται και πολύ συχνά κάνουμε το λάθος να θεωρούμε ότι όσο περισσότερα ναι λέμε, τόσο περισσότερη αγάπη θα πάρουμε.
- φοβόμαστε ότι θα μας εγκαταλείψουν.
- αισθανόμαστε ότι τα δικά μας θέλω και οι δικές μας ανάγκες δεν είναι τόσο σημαντικές όσο των άλλων γύρω μας.
- δε βάλαμε όρια στις αρχές της σχέσης μας και τώρα μοιάζει να είναι πολύ αργά.
- δε βρίσκουμε τον τρόπο να πούμε αυτό που πραγματικά αισθανόμαστε και καταλήγουμε να χάνουμε το δίκιο μας.
- δεν έχουμε σαφή εικόνα για το ποια είναι τα όρια μας.
- έχουμε πειστεί πώς αγάπη σημαίνει να μην υπάρχουν όρια και πώς κάθε προσπάθεια να οριοθετήσουμε τις σχέσεις μας είναι σημάδι εγωισμού.
Πώς βάζουμε όρια στις σχέσεις μας;
- Διαλέγουμε την κατάλληλη στιγμή για να συζητήσουμε αυτό που μας ενοχλεί. Προσπαθούμε να μη «μαζεύουμε» θυμό από αμέτρητες υποχωρήσεις, αλλά να αντιμετωπίζουμε ένα θέμα τη φορά όταν παρουσιάζεται η ευκαιρία.
- Διαλέγουμε τα θέματα που μας επηρεάζουν πιο αρνητικά και υποστηρίζουμε με σταθερότητα τον εαυτό μας για να περάσουμε το σωστό μήνυμα.
- Περιχαρακώνουμε τον πυρηνικό μας εαυτό, αλλά δεν υψώνουμε τοίχους γύρω μας. Προσπαθούμε να εξηγήσουμε τι συμβαίνει με τρόπο που να ανταποκρίνεται στη σχέση και τον άνθρωπο με τον οποίο συζητάμε.
- Χρησιμοποιούμε το «εγώ» αντί για το «εσύ». Είναι πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι τα όρια μας είναι ζωτικά για εμάς και προκύπτουν από μέσα μας. Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο «Δε με σέβεσαι» και στο «Εγώ αισθάνομαι ότι δε με σέβεσαι».
Ενώ φαίνεται πιο εύκολο να κατηγορούμε τους άλλους ότι «εισβάλλουν» στα όρια μας, είναι ακριβώς αλήθεια; Μήπως κι εμείς έχουμε αφήσει τα όρια μας αφύλακτα;
